نكته‌ها و تجربيات پژوهشي در حوزه علوم اسلامي
پنجشنبه ۱ دى ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۴۶:۳۴
به گزارش معاون پژوهشی مدرسه علمیه فاطمیه(س)، استاد موسوي ضمن تبريك هفته پژوهش در اهميت و جايگاه پژوهش گفت: نكته‌هايي در پژ وهش وجود دارد كه با تجربه به دست مي‌آيد، تا قلم به دست نگيريد و ننويسيد و چند بار كار شما توسط اساتيد نقد و بررسي نشده باشد قابل يادگيري نيستند.
دكتر موسوي گفت: پژوهش فعاليت منظمي است كه منجر به گسترش دانش و كشف حقايق جهان مي شود. درواقع پژوهش فرآيند تدريجي است كه از مراحل مختلف تشكيل شده است كه موفقيت در هر مرحله‌اي در گرو كاميابي در مرحله‌ي پيشين است.
استاد حوزه در مورد اركان پژوهش گفت: در پژوهش سه ركن وجود دارد كه عبارت است از اطلاعات، پردازش، نوآوري كه منظور از اطلاعات مواد خام اوليه نيست، بلكه مقصود مواد شايسته و مناسب است كه توليد علم مرهون اطلاعات شايسته و پردازش نظام‌مند آن‌هاست. منظور از نوآوري در پژوهش، دست‌يابي به نتيجه جديد در تاريخ علم است و معمولا در مقاله‌هاي سطح دو نوآوري خيلي كم رنگ است و مقاله‌هايي كه نوآوري نداشته باشند مقاله‌هاي مروري است و علمي نيست و جنبه آموزشي دارد و مقاله‌هاي علمي پژوهشي نوآوري دارند و حرف اول در مجامع علمي همين مقاله‌هاي علمي پژوهشي است.
دكتر موسوي گفت: مرحله پردازش مانند قياس است بخش هاي مختلفي كه در مقاله بيان مي‌كنيد بخش‌هاي مختلف مقدمات شما هستند و نتيجه‌گيري كه شما در مقاله مي‌نويسيد همان نتيجه‌گيري قياس است. براي پردازش بايد منطق را خوب ياد گرفته باشيد. محتواي اصلي را شماره‌گذاري مي‌كنيد همين كه يك مي زنيد مثلا تعريف عالم مثال در حكم مقدمه اول شماست بعد مقدمه بعدي مي‌شود بخش بعدي مقاله شما و به همين ترتيب بعد چند مقدمه به نتيجه مي‌رسيد و نبايد در نتيجه‌گيري حرف‌هاي تكراري زد چون در نتيجه قياس هم هيچ وقت مقدمات را نمي‌آوريد، بايد اينگونه بيان كنيد كه من مقدمات را آوردم تا به چه نتيجه‌اي برسم، بايد يافته‌ها را در نتيجه بياورديد. پس پردازش يعني اطلاعاتي كه داريد را كنار هم بياوريد و به اون نتيجه‌اي كه مي‌رسيد در قسمت نتيجه‌گيري مي‌نويسيد و توجه داشته باشيد كه در هر قسمت بايد مقدمات با هم تباين داشته باشند.
استاد حوزه گفت: نوآوري در مقاله‌هاي علمي پژوهشي خيلي مهم است و نوآوري مي‌تواند در هر بخش باشد مثلا نوآوري در روش كه عنواني قبلا مورد برسي قرار گرفته شما از زاوايه ديگر آن را مورد بررسي قرار دهيد مي‌شود نوآوري و يا اينكه نوآوري در محتوا كه در مرحله بالاتر است كه صاحب‌نظر باشد و توليد محتوا كند.
استاد موسوي در ادامه گفت: سوال با مساله فرق دارد، سوال چيزهايي است كه شما در ذهن مي‌آوريد وقبلا جواب آن داده شده است ولي وقتي مي‌خواهيد کار پژوهشي شروع كنيد نبايد دنبال سوال باشيد بلكه بايد دنبال مساله باشيد، مساله يعني چيزي كه جواب داده نشده و اگر جواب داده شده جواب آن خيلي ناقص است و نياز به تكميل كردن دارد. پيدا كردن مساله‌ها از طريق مطالعه‌هاي جانبي است با مطالعه چند كتاب درمورد عنواني دست شما مساله‌هاي بدون جواب به دست مي‌آورديد و در اين مرحله اساتيد مي‌تواند كمك كند و گره‌هاي پژوهشي را به شما معرفي كند. دومين راه براي پيدا كردن مساله انجام دادن كار تطبيقي است و اين مساله جديد است و يا در كار تطبيقي ارزيابي هم داشته باش كه اين بهتر است. مرحله ديگر در پيدا كردن مساله بررسي موارد اختلافي است كه شما محل نزاع را پيدا كنيد و مرحله بعد نقد و ارزيابي است كه توانايي بالايي را مي‌طلبد.
در ادامه استاد به تجربيات پژوهشي خود در نگارش و چاپ مقاله اشاره كردند و در مورد نمونه‌اي از تجربيات گفت: بايد سعي كنيد مقاله مطالعه كنيد و علاوه‌بر اينكه به محتوا توجه داريد به واژه‌ها هم توجه كنيد مثلا به جاي واژه لذا، كلمه از اين رو به جاي كلمه قبل و بعد بنويسيد پيش و پس، به جاي كلمه مطالعه مجدد از واژه بازخواني استفاده كنيد و يا به جای "بديهي است"، بنويسيد روشن است، از "مي‌باشد" استفاده نكنيد بلکه از "است" و به جاي كلمه "معتقد است" بنويسيد "بر اين باور" است. اين واژه‌ها بار رواني بر روي داور دارد كه نشان تلاش و تسلط شما بر نگارش است.
در پايان استاد به سوالات طلاب به صورت كامل پاسخ دادند.
