متن کامل و تفصیلی نشست راهکارهای گسترش فرهنگ غدیر در جامعه امروزی

به گزارش روابط عمومی مدرسه علمیه الزهرا(س) زنجان. معاون پژوهش این مدرسه به مناسبت عیدغدیر نشست راهکارهای گسترش فرهنگ غدیر در جامعه امروزی را با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین موسی آقایاری برگزار کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین آقایاری در این نشست بیان کرد: درباره صراط مستقیم؛ از امام صادق(علیه السلام) سوال می کنند که مراد از صراط چیست؟ حضرت می فرماید: «هُو الطَّريقُ إلى مَعرِفَةِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ، و هُما صِراطانِ: صِراطٌ في الدُّنيا و صِراطٌ في الآخِرَةِ، فأمّا الصِّراطُ الذي في الدُّنيا فهُو الإمامُ المَفروضُ الطاعَةِ، مَن عَرَفَهُ في الدُّنيا و اقتَدى بِهُداهُ مَرَّ على الصِّراطِ الذي هو جِسرُ جَهَنَّمَ في الآخرةِ؛ آن، راه شناخت خداوند عزّوجل است، و دو صراط وجود دارد: صراطى در دنياست و صراطى در آخرت. صراط دنيا همان امامى است كه اطاعتش واجب است. هركه در دنيا او را بشناسد و از راهنمايي‌هايش پيروى كند از صراط آخرت كه پلى است بر روى دوزخ ، بگذرد».

تمام همّ و غم در این جهان این است که امام مفترض الطاعه را بشناسیم و مسیر او را ادامه بدهیم. چون امام یک رهبر الهی است و قطعا هدف رهبر الهی تطهیر انسان ها از آلودگی و زشتی ها و پلیدی هاست. هدف امام مفترض الطاعه، بیدارسازی فطرت و تثبیت آن در وجود انسان‌هاست.

بحث در اینجا درباره راهکارهای گسترش فرهنگ غدیر در جامعه امروزی است. فرهنگ غدیر یعنی شناخت حضرت امیرالمومنین(ع)، به عنوان قرآن ناطق و شجاع‌ترین و زاهدترین صحابه است. نونه مجسم و عینی تربیت الهی را در امام علی(ع) ببنیم.

این شناخت سبب سعادت در دنیا و آخرت خواهد شد. فرهنگ غدیر یعنی التزام عملی به آیه «أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأَمْرِ مِنْکمْ» و رسیدن به درک و تلقی که راهی جز راه خدا و رسول و امیرالمومنین(ع) و امامان معصوم(ع) برای رسیدن به مقاصد عالیه نیست.

باید به این سمت رفت که فرهنگ غدیر را شناخت و فرهنگ سراسر نورانی را تقویت کرد. امیرالمومنین مصداق بارز «أُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» است. در قرآن آمده: «أُولَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ؛ آنها اهل رشد هستند. اهل بیت(ع) نمونه برتر «راشِدُونَ» هستند.

در روز غدیر آیه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينا...» محقق شده. اگر به دنبال آیین و دین کامل هستیم؛ تنها از راه امامت امکان‌پذیر خواهد بود. واژه «أَكْمَلْتُ» یعنی کامل گردانیدم... «الْيَوْمَ» مراد از ال، عهد حضوری هست و اشاره به روز غدیر دارد. و آن نصب حضرت امیر توسط رسول الله است. آنهایی که ولایت حضرت امیر را نپذیرفتند دین کاملی ندارند.

فرهنگ غدیر فرهنگ انسان‌ساز و انسان‌شناسی است. هیچ راهی برای شناخت دین نداریم تا «لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ» در ما تحقق یابد مگر اینکه علی شناس برمبنای توحید باشیم.

فرهنگ غدیر؛ فرهنگ مهر و محبت است. در آیه انفسنا آمده یعنی جان حضرت رسول(ص) است. و اینکه  عنه صلي الله عليه و آله:  يا أهلَ القَرابَةِ تَزاوَروا، ولا تَتَجاوَروا، وتَهادَوا ؛ فَإِنَّ الزِّيارَةَ تَزيدُ فِي المَوَدَّةِ، وَالتَّجاوُرَ يُحدِثُ القَطيعَةَ، وَالهَدِيَّةَ تَسُلُّ الشَّحناءَ؛ رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله: اى خويشاوندان! به ديدار يكديگر برويد و همسايگى مكنيد  و به يكديگر هديه بدهيد ؛ زيرا ديد و بازديد، بر دوستى مى‌افزايد و همسايگى، جدايى به بار مى‌آورد و هديه دادن، كينه را ريشه‌كن مى‌كند».

محبت و مهر سبب آرامش در جامعه خواهد شد. اگر به دنبال ریشه‌کنی مفاسد اخلاقی هستیم؛ باید فرهنگ غدیر را در جامعه گسترش دهیم. مودت فی القربی این است که اهل بیت را قلباً و زباناً دوست داشته باشیم. زمانی که اعتصام به حبل الهی شکل گرفت؛ تعارض و تضادها از بین خواهد رفت و جای خود را به مهر خواهد داد.

سعی بر این است که راهکار برای گسترش فرهنگ غدیر داده شود تا هم راهبردی باشد و در سطح کلان باشد و هم به صورت تاکتیکی. در خطبه غدیر آمده حاضرین به غائبین برساند.

1. از جمله راهکارهای گسترش فرهنگ غدیر در جامعه امروزی؛ عملی کردن تبیین توحید و خداباوری توسط متکلمین و فلاسفه اسلامی امروزی می‌باشد. به دلیل اینکه شبهات و چالش‌ها با نگاه اجتهادی جدید باید پاسخ داده شود.

اساس این توحید و یکتاپرستی است. اگر توحید به شکل صحیحی تبیین شود به نبوت می‌رسد و بعد به امامت و معاد. آن‌هایی که توصیه حضرت مبنی بر نصب حضرت امیر را زیر پا قرار دادند؛ حضرت رسول(ص) را نشناختند.

آقای جوادی آملی جمله‌ای دارند:«نافرجامی نتیجه نافرمانی است» یعنی اگر کسی فطرتش مستور و وجدانش نابینا شد و نتواستند خوش عاقبت شوند و رضایت الهی را کسب کنند؛ «وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ»

در قرآن در ماجرای لیله‌المبیت می‌فرماید: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ» امیر المومنین دنیال رضایت الهی است.

2. از جمله راهکارهای دیگر گسترش فرهنگ غدیر در جامعه امروزی؛ فعال‌سازی مراکز فرهنگی است. که یکی از مراکز فرهنگی حوزه‌های علمیه است که با تشریک مساعی ، هم‌افزایی در گسترش فرهنگ غدیر خوب عمل خواهیم کرد.

سیره امیر پاسخ به شبهات و تبیین است. قرآن اگر تبیین نشود؛ نمی‌توان وظایف دینی را انجام داد؛ «لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ...» تبیین نباشد تعلیم کتاب و به تبع تزکیه شکل نخواهد گرفت.

باید مراکز با رویکرد جدید و نگاه عالمانه و محققانه و فضای علمی فعالیت کند. باید دانست آیا توانسته‌اند به چشم‌اندازهای خود برسند.

3. راهکار دیگر؛ توجه به آثار مثبت دنیوی و اخروی ولایت‌پذیری یا امام‌شناسی است. ولایت ضامن دفع دشمنان است. اینکه سردار سلیمانی توانست تا این حد در دلها نفوذ کند به خاطر ولایت‌پذیریشان بود. لذا ولایت پذیری سبب بصیرت در انسان می‌شود.

در حدیث معروف آمده: «بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَی خَمْسٍ عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایَةِ وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْ ءٍ کمَا نُودِیَ بِالْوَلَایَةِ فَأَخَذَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ تَرَکوا هَذِهِ یَعْنِی الْوَلَایَةَ؛ اسلام بر پنج چیز استوار و بنا شده است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت؛ آنگونه که به ولایت ندا شده، به چیزی ندا داده نشده است. اما مردم به چهار رکن اخذ کردند ولی این ولایت را رها کردند». (کلینی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸ ح۱، ۳ و ۵) 

ولایت‌پذیری موجب شکوفایی استعدادها و بهره‌برداری از ظرفیت‌هاست. بررسی آثار مثبت ولایت‌پذیری، سبب انگیزه‌دهی و دور ماندن از ملالت و کسب انرژی و حرکت بهتر خواهد شد.

4. راهکار دیگر؛ تلاش در جهت حفظ حکومت اسلامی و تقویت روحیه مطالبه‌گری عالمانه و محققانه و منصفانه از مسئولین است. اگر دنیال گسترش فرهنگ غدیر هستیم؛ باید تلاش شود به اندازه وسع و توان در حفظ حکومت اسلامی سهیم باشیم. علمای سابق در حوزه مسائل فردی قلم زدند چون در مسائل سیاسی و اجتماعی محلی از اعراب نداشتند. اما امروزه به برکت خون شهدا و امامین انقلاب، جایگاه خود را پیدا کرده است.

فرهنگ غدیر یعنی مراقب امام جامعه باشیم تا سامری‌های زمان نتوانند مردم را گمراه کنند.

5. راهکار دیگر؛ افزایش آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی مردم می‌باشد. در قالب‌های مختلف و در برنامه‌های مختلف؛ چه به صورت تالیف کتاب، گفتگوهای چهره به چهره و بالارفتن سواد رسانه‌ای مردم، بیان مسائل کلیدی صورت خواهد پذیرفت.

باتوجه به آیه: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ...» مردم باید عادل شوند و رشد سیاسی پیدا کنند. و این موقع هست که هدف الهی محقق خواهد شد. تا زمانی‌که مردم در تاریکی‌ها به سر ببرند و اهداف انبیاء را پیگیر نشوند؛ هدف الهی محقق نخواهد شد. اینکه امروزه مطالبه عدالت می‌شود؛ باید توجه داشت که عادل‌ترین حکومت‌ها؛ حکومت حضرت علی(ع) بود. اما امری که موجب شد ایشان را به شهادت برسانند؛ عدم بصیرت هست. به خاطر هیمن مدام می‌فرمودند: «أین عمار» چون عمار در حفظ حکومت اسلامی روشنگری و تبیین می‌کرد.