مصاحبه با پژوهشگر برتر کشوری در مدرسه معصومیه(س) قیدار

به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌ علمیه خواهران معصومیه قیدار در  5 آذرماه 1400 مصاحبه ‌با مهناز رجبی سطح 3 کلام اسلامی، به عنوان پژوهشگر برتر کشوری در  مدرسه معصومیه(س) قیدار برگزار گردید.

1.لطفا خودتان را معرفی و زمینه‌ی فعالیتتان و اینکه اکنون خود را در چه جایگاهی ارزیابی می‌کنید، توضیحاتی بفرمایید.

-مهناز رجبی بعد از معرفی خود افزود: فعالیت پژوهشی خود را از سطح 2 و با ارائه‌ی پایان نامه آغاز کردند و در تربیت مدرس صدیقه کبری(س) که یک دوره ی پژوهش محور بوده است واحدهای پژوهشی را به طور جدی‌تر ادامه داده‌اند.

در ابتدا مقاله‌ی ایشان در فصلنامه‌ی پژوه  قم چاپ شد و  بعد از آن در همایش بین المللی قرآن، مقاله‌ی ایشان به عنوان 10 مقاله‌ی برتر انتخاب و چاپ گردیده است.

2. به نظر شما منزلت یک پژوهشگر چیست؟

- شعاری وجود دارد که بدون تحقیق و پژوهش نباید تصمیم‌گیری کنیم. باید خوراک فکری خود را با پژوهش به دست آوریم. اینکه آموزش‌ها چطور باشند، تصمیم‌گیری‌ها باید به چه نحوی باشند، مشخص می‌گردد. زیربنای تمام کارهای ما پژوهش و تحقیق است. اگر چنین نباشد ما در تمام حیطه‌ها چه اقتصادی، چه فرهنگی، سیاسی و ... به جاهای دیگر وابسته می‌شویم و از دیگران خوراک فکری می‌گیریم. برای اینکه در همه‌ی زمینه‌ها خودمان مستقل باشیم و حرفی برای گفتن داشته باشیم باید خودمان پژوهش و تحقیق انجام بدیم. از این رو جایگاه یک پژوهشگر بسیار بالاست .هم اکنون به پژوهش، هم در حوزه‌ها و هم در سایر نهادها اهمیت بیشتری داده می شود و ما می‌بینیم که واحدهای مربوط به پژوهش اضافه می‌گردند و از ابتدا روحیه‌ی پژوهشگری را در طلاب تقویت می@کنند.

3.شما برای آشنایی طلاب در مرحله ی اول در  زمینه‌ی پژوهش چه پیشنهاداتی دارید؟

برای اینکه یک شخص بتواند در حیطه ی پژوهشگری فعالیت خود را آغازکند. در ابتدا این شخص باید با خود پژوهش، اینکه پژوهش چیست و چه ضرورتی دارد و برای چه انجام می‌شود و ... با این مسایل آشنا گردد و کاملا درک کند که چقدر اهمیت دارد و در قدم بعدی به یادگیری مقدمات پژوهشگری که شیوه‌های نگارش تحقیق است بپردازد. و این موارد را به صورت اصولی فرا بگیرد. البته در این مسیر ممکن است دچار آزمون و خطاهایی شود.

پژوهش یک مقوله‌ی تدریجی است و تلاش و پشتکار باید چندین برابر عرصه‌های دیگر باشد. نیاز به دقت و حو صله‌ی کافی دارد تا به نتیجه‌ی مطلوب برسد.

4. شما کار انفرادی را ترجیح می‌دهید یا گروهی؟

آن چیزی که بیشتر در ما وجود دارد و گرایش داریم، گرایش به کارهای انفرادی است. اما در کار فردی یک فرد را داریم، یک فکر و اندیشه و نظر وجود دارد. تلاش آن فرد انفرادی هست، امکانات و زمانی که در اختیار دارد همه‌ی اینها محدود است. ولی وقتی یک کار گروهی انجام می‌گیرد چندین اندیشه، تضارب چندین آراء را داریم امکاناتی که تک‌تک افراد دارند متفاوت است و زمان‌هایشان روی هم می‌رود و بیشتر می‌شود، اساتیدی که می‌توانند در این رابطه ارتباط بگیرند بیشتر می‌گردد و ثمره‌ی مطلوب‌تری به دست می‌آید. در کار فردی تمام مشکلات بر روی یک فرد است، ممکن است کار اول انجام شود، کار دوم هم انجام شود ولی کار سوم  متوقف گردد. از این رو کار گروهی همیشه مورد تاکید و پیشنهاد بنده است.

5. وضعیت کلی پژوهش‌های بانوان حوزوی را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در این رابطه، پژوهش بانوان نسبت به قبل رشد بسیار خوبی دیده می‌شود، بانوان به عرصه‌های علمی بیشتر از قبل اهمیت می‌دهند و وارد عرصه‌های پژوهش می‌شوند و به تحصیلات خودشان اهمیت می‌دهند و این در تمامی نهادها دیده می‌شود. در سخنان مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) هست که می‌فرمایند: «بانوان خودشان باید در عرصه‌ی زنان پژوهش کنند و به چالش‌ها و مشکلات که وجود دارد خودشان با پژوهش برسند و این مسایل را حل کنند».

6. نتایج پژوهش بیشتر در چه زمینه‌هایی قابل استفاده هستند؟

از نتایج پژوهش در همه‌ی زمینه‌ها می‌توان استفاده کرد، می‌توان با یک پژوهش در زمینه‌ی اقتصاد، جلوی فقر را گرفت. با استفاده از پژوهش‌هایی که در رابطه با مباحث دوری از مصرف‌گرایی، قناعت، دوری از اسراف و ... هستند.

یا پژوهش‌هایی که کاملا علمی صورت بگیرد و کاربردی شود. چنانچه در اختیار عموم قرار بگیرد و از اثراتش می‌تواند رفع فقر، ایجاد ثروت، سلامت عمومی جامعه؛ چه جسمی و چه روحی باشد. اگرپژوهش‌ها  کاربردی شوند، ثمرات چند برابر می‌شود.

7. آموزش چه نقشی در ارتقای پژوهش دارد؟

برای اینکه بتوانیم پژوهشی صحیح و اصولی داشته باشیم در ابتدا باید یک سری مقدمات اصولی را فرا گرفته باشیم. اگر یک پژوهش اصولی، فلسفی، کار کنیم باید چند واحدی در این رابطه گذرانده باشیم تا بتوانیم پژوهش را انجام بدهیم و آموزش بسیار مهم است.

شخص اگر به مباحث اصولی علاقه دارد باید کتاب‌های جانبی دیگر در کنار درس‌هایش مطالعه کند و اساتید بیشتری ببیند تا مقدمات پژوهش خود را پربارتر کند و به لحاظ پایه‌ای قوی‌تر گردد. اگر آموزش به نحوی باشد که از ابتدا پژوهش‌محور باشد خیلی بهتر خواهد بود.

8. به عنوان پژوهشگر، چه آسیب‌ها و موانعی را بر سر راه پژوهش می‌بینید؟

برای کارهای پژوهشی اختصاص بودجه  پایین‌تر از انتظار است. اگر مقایسه شود خوراک فکری آموزش از پژوهش تامین می‌شود پس باید اختصاص بودجه چندین برابر شود.

آسیب بعدی کاربردی نکردن کارهای پژوهش است. بسیاری از پایان‌نامه‌ها و مقالات فقط در گوشه‌ی کتابخانه می‌مانند و کاربردی نمی‌شوند. حداقل یک زمینه‌ای ایجاد شود تا این آثار پژوهشی در اختیار سایرین قرار بگیرد. یکی از روش‌ها، قرار دادن نسخه‌ی دیجیتالی مقاله برای عموم است.

9. برای ارتقای سطح پژوهشگران چه پیشنهادی دارید؟

به لحاظ بودجه‌ای بحث پژوهش حمایت شود. بین خود فراگیران در مورد اهمیت پژوهش صحبت شود از طریق نشست‌ها و ... و مشکلاتی که وجود دارد مرتفع گردد. آموزش صحیح و اصولی در رابطه با پژوهش انجام بگیرد. فراگیر باید تعریف مشخصی از پژوهش داشته باشد اینکه اطلاعات را گردآوری، پردازش و بتواند با جمع‌بندی، یک حرف جدید و حرفی برای گفتن داشته باشد. موضوعات باید مساله‌محور باشند اگر موضوع کلامی شد با روش کلامی، اگر حدیثی بود با روش نقلی-حدیثی، کار شود و درواقع باید روش‌های یک تحقیق را فرا بگیریم و یک اثر پژوهشی استاندارد ایجاد کنیم.

روحیه‌ی امانت‌داری در یک پژوهشگر باید تقویت گردد. سطحی‌نگر بودن نیز یک آسیب است و دستاورد خاصی ندارد یک پژوهشگر باید به عمق مطلب بپردازد.

 والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته