پای سخن نویسنده توانمند هیدج
شنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۱۹:۲۹:۵۷به بهانه‌ی هفته‌ی کتاب و کتابخوانی
مصاحبه با نویسنده‌ی توانمند هیدج حجت‌الاسلام والمسلمین موسی آقایاری
با سلام و احترام
-استاد بزرگوار لطف کنید درباره ی خود و سوابق علمی‌تان معرفی اجمالی داشته باشید
بنده موسی آقایاری متولد 1364، استاد حوزه، نویسنده و پژو هشگر هستم. درباره سوابق علمی نیز، حقیر بعد از اتمام پایه ۱۰حوزه، مشغول درس خارج شدم و الحمدالله ۶ سال درس خارج خواندم که ۵ سال آن به بحث تفسیر قرآن و یک سال هم پاسخ‌گویی به شبهات وهابیت و فقه مقارن مربوط می‌شود.
هم چنین بعد از درس خارج وارد تدریس شدم و الحمدالله ده سال است که در خدمت به طلاب و بزرگواران درحوزه‌های علمیه برادران و خواهران هستم.
-از چه دورانی به نویسندگی علاقه‌مند شدید و این توانایی در وجود شما کشف شد؟
بنده از ۱۸ سالگی به حمدالله توفیق پیدا کرده و دست به قلم شده‌ام و از همان دوران، خاطرات زیاد و نوشته‌هایی دارم که وقتی آن‌ها را پیش روی خود قرار می‌دهم، برایم لذت‌آفرین است و بسی جای شکر دارد که در همان زمان، این بارقه الهی و عنایت حضرت بقیه الله الاعظم(عج ) در وجود حقیر روشن شد و الحمدلله قلم به دست شدم. بنده از همان زمان تا کنون نویسندگی را ادامه داده و در حد توان خود، در موضوعات مختلف دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، مطالبی در فضاهای مختلف منتشر کرده ام.
-آیا شما به تبلیغ اعم از سخنرانی و منبر هم می روید؟
بنده بحمدلله هیچ وقت منبر رفتن و تبلیغ در بین عموم مردم را کسر شأن ندانسته و در این سنگر هم خدمت می‌کنم و این را به اصطلاح به دیده منت قبول کرده و بر خود فرض و وظیفه می‌دانم که هر چقدر که در توان دارم در مسیر دین و خدمت در راه خدا عرضه کنم.
-نظر شما درباره اهمیت و جایگاه کتابخوانی برای طلاب چیست؟
اهمیت و جایگاه کتابخوانی برای طلاب خواهر بسیار قابل توجه است و اساسا یکی از راه‌های کسب آگاهی و معرفت، مطالعه علی الخصوص مطالعه کتاب‌های نفیس و کتاب‌های وزینی که هم به قلم خوب نوشته شده‌اند و هم به صورت تحلیلی در موضوعات مختلف هستند. لذا انتظار ما از طلاب خواهر این هست که هرگز مطالعه را رها نکنند. چرا که مطالعه سنگ بنای ساختمان وجودی ما خواهد شد و سبب خواهد شد که ما بتوانیم در آینده، فرد پرثمری باشیم که درد دین دارد و می‌توانیم گوشه‌ای از مسائل دین را تبیین و تبلیغ کنیم تا فرد مفیدی در جامعه بشیم.
طلبه الّا و لابد باید اهل مطالعه باشد؛ فرض بگیرید طلبه‌ای، کتابی را عاشقانه و توام با علاقه و استعداد خودش مطالعه و خلاصه‌نویسی کند، قطعاً دارای اطلاعات زیادی خواهد شد و هر قدر تعداد کتاب‌های مطالعه و تلخیص شده‌ی وی زیاد باشد، قطعاً دارای اطلاعات زیادی خواهد شد که به عنوان مبانی و اصول دینی و نحوه تحلیل در موضوعات مختلف برای او در دسترس خواهد بود.
چنین شخصی قطعا می‌تواند به درد جامعه بخورد و در طول حیات خود انسان مفیدی ظاهر شود که مورد رضای حضرت حق باشد.
-چقدر در روز مطالعه دارید و اساسا برای ورود به نویسندگی چقدر در روز باید مطالعه داشت؟
اما اینکه حقیر چقدر مطالعه دارم، خب روزانه که ۵ تا ۶ ساعت مشغول به تدریس هستیم و به علاوه مطالعه آزاد هم دارم و اگر مجموع این‌ها را حساب کنیم، حقیر روزانه ۱۲ الی ۱۵ ساعت مسئول به مطالعه، نوشتن، تدریس و امثال این‌ها هستم.
برای اینکه بتوانیم به این عرصه ورود پیدا کرده و نویسندگی کنیم، باید مهارت کتابخوانی را کسب کنیم. و یکی از راه‌های دست به قلم شدن هم، این هست که انسان هر روز خود را به نوشتن حداقل یک صفحه در موضوعات مختلف، مقید کند؛ به این‌صورت که از حالت انشائی شروع کرده و به مرور زمان و با افزایش مطالعه و مهارت نوشتن، نوشته‌هایش را مبدل به مسائل تبیینی و تحلیلی کند تا علاوه‌بر پاسخ به چراهای خود، به پرسش اذهان دیگران هم پاسخ بدهد.
لذا با اینکه نوشتن بدون مطالعه مکان پذیر نیست، اما نمی شود معیار دقیق برای کتابخوانی بیان کرد، با این حال نوشتن هر روزه و حفظ استمرار و انسجام منطقی مطلب را حداقل در یک صفحه دو صفحه حفظ کند و از پراکنده نویسی بپرهیزید.
- اهمیت کار پژوهشی برای یک نویسنده موفق چقدر است؟
کار پژوهشی برای یک نویسنده موفق دارای اهمیت ویژه‌ای است، چرا که یک نویسنده باید از موضوعات مختلف، آگاهی داشته باشد و به مسائل جامعه تک بعدی ننگرد.
یک نویسنده‌ی توانمند در جامعه فعلی، اگر بتواند در سطوح و ابعاد مختلف دست به قلم شده و مسائل را به صورت تحلیلی بنویسد، نیازمند پژوهش است؛
به طوری که باید دوره‌های پژوهشی را بگذراند وخودش در موضوعات مختلف مقاله داشته باشد وگرنه نمی‌تواند خلق الفاظ و جملات کرده و کتابی بنویسد. از این رو یک نویسنده باید بتواند نوشته‌هایی از خودش به یادگار بگذارد که بر اساس پژوهش صورت گرفته باشد؛ و زیربنای این پژوهش هم، زمانی است که انسان در جامعه و بین مردم باشد تا برایش مسئله تولید شود و گرنه وقتی مسئله تولید نشود فرد هرقدر هم مستعد باشد، پژوهش نمی‌کند و وقتی پژوهش نکرد، طبیعتا نمی‌تواند وارد وادی نویسندگی شود.
-وجود امکانات و دسترسی به منابع علمی و بهره‌برداری از اساتید راهنما را تا چه حد در تولید یک اثر پژوهشی موثر می‌دانید؟
و اما در خصوص وجود امکانات و دسترسی به منابع علمی؛ این جزء پایه‌ها و بناها هست که حتماً باید ساخته بشه و اگر کسی از امکانات لازم برخوردار نباشد، مثلا سیستم رایانه نداشته باشد یا آشنا به ورد و پاورپوینت و امثال این‌ها نباشد، از پیشرفت باز می‌ماند، کسی که سال‌ها پیش، روی کاغذ مطلبی می‌نوشت، به کندی پیش می‌رفت و امروزه باید تسریع و سهولت در کار و رسیدن به نتیجه و هدف، ما ناگزیریم از امکانات مدرن و به روز استفاده کنیم و در کنار آن، برای پیشرفت و آموزش مهارت نویسندگی،حضور اساتید راهنما بسیار ضروری است. چه بسا بسیاری از افراد را دیدیم که بارها دست به قلم شدند و بعد از مدتی این هنر را کنار گذاشته‌اند و تنها علتش، عدم بهره‌مندی از نعمت استاد راهنما بوده است.
به‌علاوه داشتن استاد، باعث افزایش انگیزه، پی بردن به نقاط قوت و ضعف و فرصتی برای تقویت مهارت‌ها و یا رفع کاستی‌هاست. بنابراین انسان با وجود استاد و امکانات می‌تواند سریع‌تر به مقصد برسد و یک اثر مفید، جذاب، امروزی و ناب را تولید کند.
-فاکتورها و مهارت‌های مهم برای ورود به عرصه‌ی نویسندگی دینی را بیان بفرمایید.
درباره‌ی فاکتورها و مهارت‌های مهم برای ورود به نویسندگی، مخصوصا نویسندگی دینی لازم است که اولا ما با معارف قرآن کریم و اهل بیت (ع) آشنا بوده و بر آن‌ها تسلط و اشراف کامل به قرآن و روایات داشته باشد؛ مخصوصاً کتاب‌های اصول کافی، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و ... که این‌ها لازم است به عنوان یک فاکتور اصلی مدنظر باشد.
اما در مرحله بعد طلبه‌ی نویسنده باید در معرض شبهات قرار بگیرد؛ یعنی از اینکه دیگران از وی سوالی بپرسند، خجالت نکشد و حتی خود را در معرض شبهه‌کنندگان قرار دهد تا انگیزه پاسخ دهی به شبهات را بدست آورد. طلبه‌ی نویسنده باید به دنبال مطالعه و تحقیق برود، مشکلات و مسائل را شناسایی کند و در نویسندگی پاسخ‌ها را مطرح کند. و حداقل‌ترین کار، مطالعه‌ی شبهاتی است که بزرگان دینی ما، آن‌ها را در آثار گران‌بهایی جمع کرده و پاسخ داده‌اند. به نظر بنده اگر طلبه‌ی دغدغه‌مند و مستعدی با پشتکار و روحیه‌ی پویا، برای مدت مدیدی این موارد را مورد مطالعه خودش قرار بدهد، به موفقیت خواهد رسید.
-میزان حمایت از دانش‌پژوهان و طلاب اهل قلم را در حوزه‌های علمیه چگونه می‌سنجید؟ چه پیشنهادی در این زمینه دارید؟
خب درباره‌ی حمایت‌ها باید گفت خیلی کم است و انتظار ما این است که دست اندرکاران و مسئولین حوزه‌های علمیه، قدر طلاب نویسنده را بدانند که بنده بارها به مسئولین عرض کرده و خواهم کرد که طلبه‌ای که یک صفحه نوشته باشد و آن‌را علی‌الخصوص در فضای مجازی منتشر کرده باشد، ما باید آن نوشته‌ی ارزشمند را بگیریم و ببوسیم.
اما از نظر بنده اولاً مسئولین باید طلاب نویسنده را شناسایی و تعقیب و حمایت‌های مادی و معنوی کنند؛ هزینه بکنند که اگر هزینه نکنند این انرژی یا اتلاف می‌شود و از بین می‌رود و یا اینکه افراد مستعد می‌روند و وارد تله‌ها و فرقه‌های دیگر می‌شوند. باید این‌ها حفاظت شوند.
به این نحو که اولاً نیروهای دست به قلم را بشناسند و شناسایی هم بدین صورت که خود افراد مستعد در موضوعات مختلف مطالبی را ولو یک صفحه بنویسند و نشر دهند.
دوم اینکه این نیروها باید پشتیبانی شوند؛ با ارائه وام جهت گسترش نوشته‌هایشان، چاپ آثارشان از جمله مقالات و کتاب‌ها و حتی انتشار دلنوشته‌های کوتاه ایشان در نشریات داخلی و ...، خرید کتاب‌هایشان و معرفی آن‌ها به جامعه.
از نظر بنده قطعاً سرمایه‌گذاری روی طلاب نویسنده در آینده‌ای نه چندان دور، نویسندگان متفکر و موفقی به جامعه تحویل خواهد داد که هم باعث سربلندی حوزه‌ها و هم یک فرد کارآمدی برای دین خواهند شد ان شاالله.
-به نظر شما، امروزه برای تولید محتوای مکتوب، ورود طلاب در چه موضوعاتی بسیار ضروری است؟
اما توصیه حقیر به طلاب بزرگوار درخصوص معرفی محتوای مکتوب و در موضوع‌های مختلف، می‌توانم عرض کنم که امروز مجهز شدن برای پاسخ به شبهات است؛ چرا که امروزه در فضاهای مختلف مجازی و مجامع گوناگون، شبهات زیادی مطرح می‌شود و بدون پاسخ اذهان را گمراه می‌کند. طلاب بایر این شبهات را جمع‌آوری کنند تا شبهات مطرح در حوزه دین و در خصوص نظام مقدس جمهوری اسلامی را رصد، شناسایی و مطالعه کنند و به‌علاوه می‌توانند از علم و معرفت اساتیدی که سال‌ها در این زمینه کار کرده‌اند، بهره بگیرند و خود این کار، سبب تولید مسئله خواهد شد و تولید مسئله باعث برداشتن گام‌های بزرگتری در جهت پژوهش خواهد شد که امروز از ضرورت‌های طلبگی است.
-لطفا تعداد آثار و عناوین آن‌ها را تبیین بفرمایید.
الحمدلله تا کنون چهار مجموعه از کتاب‌های حقیر به نام‌های واکاوی نور عقل در اسلام، از جهالت تا معرفت در دو جلد، از سراب تا سرچشمه و جامعه‌پذیری در اسلام است که چاپ شده‌اند و در دسترس هست.
هم چنین کتاب جدیدی هم، در آستانه نگارش و تالیف دارم که ان شالله و با دعای بزرگواران، در آینده‌ای نه چندان دور به چاپ خواهد رسید.
-توصیه ی شما به طلاب و کلام آخر؛
اما توصیه‌ی حقیر به طلاب
اول اینکه اهل مطالعه باشید و از اساتیدی که در این میدان حضور دارند و پوست و خون و گوشت آن‌ها در مسیر پژوهش در مسیر مطالعه بوده، کمک بگیرید. از اساتید بخواهید کتاب‌های خوب را به شما معرفی کنند و شما سیر مطالعاتی تنظیم کنید و آن‌ها را به دقت مطالعه کرده و در کنار مطالعه سعی کنید خلاصه‌نویسی کنید. وقتی کتابی را تلخیص کردید؛ این سبب تقویت مطالب خوانده شده خواهد شد و بعد از تلخیص سعی کنید این را مباحثه کرده و به دیگران ارائه بدهید تا سبب تثبیت بیشتر مطالب در ذهنتان شود. در حدیث معصوم(ع) هم بر کتابت و نوشتن علم به خاطر فرّار بودن آن تاکید شده و اجر معنوی هم دارد. ان شاالله که خدای منان توفیق خدمت در راه دین و مذهب حقه ی تشیع، عطا فرماید.
تهیه و تنظیم: پریسا صالحی۲۷ آبان۱۴۰۰